Tất tần tật về Pelikan

gianker

New member
GÂY DỰNG
Tham gia diễn đàn HHVN được một thời gian và chưa thấy có topic nào về Pelikan, nên em mạnh dạn tạo topic này làm nơi tụ tập dành cho những ai đã, đang và sẽ thích Pelikan. Trên forum rất nhiều cao thủ ngọa hổ tàng long, và rất rất nhiều người biết về Pelikan nên bài viết của em có gì sai sót thì các bác sửa lại cho em nhé.

11412869306_c5fea070b6.jpg


Pelikan

Tôi bắt đầu bài viết này với một điều đáng ngạc nhiên nho nhỏ là thật khó để tìm thấy một hãng bút máy danh tiếng của Pháp trong thế kỷ 20 và cho đến hiện tại. Nước Pháp có nhiều hãng sản xuất danh tiếng trong ngành in ấn và sản xuất thiết bị viết, đó có thể về mực, giấy…, có đủ tiền đề, nhưng không có nhiều nhà xuất bút xuất sắc. Hãng sản xuất mực J.Herbin ra đời năm 1670 chuyên sản xuất mực viết cho hoàng gia sau khi người thủy thủ trẻ Herbin mang về Paris nhiều công thức pha chế mực trong các chuyến đi biển trước đó. Về giấy thì có thể kể ra những nhãn hiệu uy tín như Rhodia, Clairefontaine, Quo Vadis, Lalo, … Nhưng rất ít khi nghe nhắc đến một nhà sản xuất bút nổi tiếng của Pháp, ngay đến cả nhãn hiệu Waterman of Paris cũng chỉ là một phân nhánh của Waterman ở Châu Âu, và thời kỳ vàng son của họ đã qua rất lâu trước đó. Ngoại trừ St.Dupont, ngay đến một cái tên tưởng như rất Pháp, hãng bút Lebeouf, thì cũng là của Mĩ. Lý do đơn giản nhất chỉ có thể là ngành sản xuất của Pháp không thể cạnh tranh được với các nước láng giềng Châu Âu trong việc sản xuất và thiết bị viết bút. Nói vui là nước Pháp bị bao vây bởi hàng rào những nhà sản xuất bút chĩa vào ngay bên cạnh mình. Thọc sườn là nước Đức với vô số tên tuổi tiêu biểu như Soennecken, Pelikan, Montblanc, Faber Castell, Lamy, Rotring, ... nhiều đến nỗi không nhớ được để kể ra hết. Người Anh thì vẫn bảo thủ với Onoto, Conway Stewart,... Người Ý trở lại mạnh mẽ với Omas, Montegrappa, Visconti, Aurora, Stipula, … Và đặc biệt là sự cạnh tranh khốc liệt ở mọi thị trường từ người Mỹ với Waterman, Mabi Todd, Conklin, Parker, Eversharp, Sheaffer, Sanford, … Người Nhật cũng không đứng ngoài cuộc với 3 tên tuổi chính là Pilot, Sailor và Platinum. Không chỉ một tên tuổi, mà tất cả những tên tuổi được nhắc đến này đều mang lại cho ta cảm giác yên tâm về việc cầm bút và viết. Và tất nhiên, chất lượng của mỗi cây bút mang lại đều tuyệt vời, và bạn có quá nhiều sự lựa chọn cho mình, thậm chí từ những cây bút có tuổi đời còn lớn hơn không chỉ một đời người từ những năm 1990, cho đến những cây bút vừa được dập khuôn có giá cực kỳ rẻ Platinum Preepy nhưng chất lượng vẫn vô cùng tốt.

Vậy là trong vô vàn tên tuổi và thiết kế khác nhau đó thì bạn chọn cho mình bút nào phù hợp nhất? Nếu đơn giản chỉ để viết thì các bút đời mới hiện đại với sự thay đổi về công nghệ và chất liệu mang lại nhiều sự lựa chọn tốt về chất lượng. Giá thì vô cùng, từ rất rẻ đến những phiên bản được thiết kế như những tác phẩm nghệ thuật, mà những tác phẩm này để trưng bày có khi còn giá trị hơn gấp nhiều lần so với chức năng nó được sản xuất ra là viết. Với những cây bút rẻ tiền và đắt tiền, có thể chất lượng viết là như nhau, nhưng cảm giác khi ta cầm vào một cây bút được thiết kế tốt khác với một cây bút dở, một cây bút có tuổi đời vài chục năm khác với một cây bút mới tinh. Và ngay cả khi cùng một hãng sản xuất, một cây bút đời mới có thiết kế ergonomic tốt hơn cũng không được thích bằng những thiết kế bút cổ điển. Đó đơn giản là cảm giác, là trải nghiệm, là sở thích của riêng mỗi người. Sở thích về thiết kế, hình dáng, lịch sử, và chất lượng, … sẽ khiến bạn chọn cho mình những cây bút phù hợp. Và với tôi, sau một hồi loay hoay, tôi chọn Pelikan.

Pelikan chắc chắn là một cái tên lớn. Và tôi bị mê ngay từ đầu tiên khi nhìn thấy thiết kế của những cây bút Pelikan 100 cổ điển. Chỉ một thiết kế và duy nhất thiết kế hầu như ít thay đổi qua gần trăm năm đã mang lại thành công chính cho hãng. Nhắc đến Pelikan thì người ta thường hình dung ngay ra thiết kế kiểu này. Pelikan ra đời năm 1838 với công việc chính là sản xuất mực. Đến năm 1878 Gunther Wagner đăng ký thương hiệu Pelican (con bồ nông và bạn sẽ dễ dàng hiểu tại sao khi nhìn vào logo và chi tiết bản khắc trên bút Pelikan Toledo) và được coi là một những thương hiệu lâu đời nhất ở Đức. Năm 1901, nhãn hiệu mực Pelikan 4001 ra đời và cho đến ngày này, đây vẫn là một trong những nhãn hiệu được tiêu thụ và biết đến nhiều nhất. Quy mô công ty bắt đầu phát triển và Pelikan chuyển nhà máy về thành phố Hannover, công ty vẫn chỉ chuyên sản xuất mực và họa phẩm. Năm 1929, đánh dấu cột mốc huy hoàng trong lịch sử hình thành và phát triển của Pelikan khi công ty chuyển sang sản xuất bút máy. Cùng thời điểm này, với phát minh ra hệ thống bơm mực piston, Pelikan đã bước đầu tạo tiếng vang và từng bước chiếm lĩnh thị trường bút máy. Thiết kế bơm mực piston này thực sự là một bước đột phá, cho cả những người sản xuất ở khâu thiết kế bút, cũng như cho cả người sử dụng với việc vận hành hệ thống bơm mực hàng ngày. Nó mang đến nhiều sự ưu việt và vẫn là hệ thống bơm mực chính cho các bút cao cấp nhất của Pelikan ngày nay. Ở góc nhìn sản xuất, hệ thống bơm mực piston tạo ra nhiều không gian hơn cho thân bút để thiết kế. Không như những hệ thống bơm mực Level-fill hay Cresent trước của hầu hết các bút máy, hệ thống piston sẽ giúp hình dáng của thân bút hoàn hảo hơn, nhiều không gian trọn vẹn hơn, thay vì có một thanh ngang nằm dọc theo thân bút ở hệ thống Lever-fill. Ưu điểm trong việc thuận tiện cho bơm mực là điều chắc chắn vì rất khó để mực bị dây ra tay trong khi bơm. Tôi vẫn đang dùng hàng ngày một chiếc bút đời mới của Nhật dùng catrigde, nhưng do kết nối giữa cartrigde và thân bút không tốt, nên mực vẫn dây ra ngoài. Mực dây ra tay và nhiều khi rất khó chịu khi không có giấy lau bên cạnh. Hệ thống piston này hoàn toàn hơn hẳn kiểu bơm mực đơn giản nhất là Eyedropper (nhỏ mực vào thân bút cho đến khi đầy và vặn lại) và điều tất nhiên và từ ảnh hưởng của hệ thống piston này mà Level-fill thay đổi thành hệ thống Button-filler ở một số đời bút máy.

(còn nữa)
 
tuyệt vời Pelikan thì bá đạo rồi. chuẩn mực của Bút là đây. người Đức đã làm thì không thể theo được, kể cả người Nhật với sự tỉ mỉ vô cùng. Điển hình là các thiết bị quang học.

fan của pelikan thì quá đông đảo rồi, top này sẽ hứa hẹn rất xôm đây

nhân tiện nên mời bạn Steelblood đang ở quê hương Pelikan đóng góp thêm kinh nghiệm nhé. thêm anh Ducatti nữa
:)

mình chưa có kinh nghiệm về Pelikan nên chỉ hóng hớt thôi.
 
hi hi, bác Mác lại nói về thiết bị quang học thì lại là một chủ đề khác dài dằng dặc, trong từng thời kỳ thì lại khác nhau và rất khó để đưa ra nhận xét. Nhưng thôi, đây là topic về Bút mực nên khi khác em với bác Mác dông dài sau nhé. ;)
 
@Mác: nhất định cafe rồi ;)

bluesun: vì theo em, Paris xưa vẫn là trung tâm của Châu Âu, là nơi đây tập trung tinh hoa đỉnh cao của rất nhiều môn nghệ thuật, và kèm theo đó là các nhà sản xuất đi kèm. Ví dụ như về quang học ống kính mà bác Mác vừa nói thì các hãng đều có chữ Paris đi kèm như các ống kính đồng large format đến sau này Angeniex, Som Berthiort... thì đều là số một. Các nước khác hầu như khó để theo kịp. Chính vì thế nên em mới ngạc nhiên nhỏ nhỏ khi thấy Pháp không có nhiều tên tuổi lớn về bút như các ngành khác. Đơn giản thế thôi ạ. Phần sau thì em sẽ giới thiệu sơ qua về các đời bút, và ở một số đời mà em có thì em sẽ trực tiếp viết cảm nhận.
 
Mạch văn dạt dào, cảm hứng lên cao thế kia mà đứt dây đàn là không được rồi. Vốt ban :p
 
(Tiếp theo chủ đề về Pelikan, em tiếp tục đây các bác ;) Lâu lâu mới có hứng viết).

Đời bút máy đầu tiên ra đời 1929 mang tên Pelikan 100 với hệ thống bơm mực piston, nút vặn piston ở cuối thân vuông thành sắc cạnh. Đây là hình minh họa từ internet một trong những cây bút được sản xuất năm 1929, vì để sở hữu cây bút có giá trị lịch sử này thì nhiều khi có tiền cũng khó để mua được, cây bút sẽ có giá trị hơn nhiều nếu vào tay những người sưu tập lâu năm. Và cũng chả bao giờ đến lượt mình để mua được. Có thể thấy rõ nút vặn piston vuông vức. Ở cuối nắp bút thì trơn, không có một vòng tròn vàng lớn hay vòng tròn vàng đôi như các năm sau này. Và đặc biệt là ở đời đầu tiên này, ngòi vàng 14karat lỗ hình trái tim do Montblanc cung cấp, do Pelikan chưa có khả năng làm ngòi.

11429456785_84311839fc_n.jpg
Cận chụp ngòi

11429504446_215124ebde_n.jpg

Bút Pelikan 100 được sản xuất từ năm 1929 và kết thúc dòng đời vào năm 1944, để nhường lại cho các dòng khác được liên tục cải tiến từ đời đầu tiên này. Sự ra đời của Pelikan 100 thành công đến mức nhiều năm sau đó, nhiều hãng sản xuất của Đức cũng thiết kế và sản xuất bút bắt chước theo kiểu dáng của Pelikan, từ hệ thống piston, hình dáng nắp, ... nhưng màu sắc của những cây bút bắt chước này thường là màu đen. Màu đen là màu sắc chủ đạo của hầu hết các cây bút từ thời điểm những năm 1930 đến 1950. Nhưng ngoài phát minh về sử dụng hệ thống bơm mực piston, Pelikan còn tạo ấn tượng ở màu sắc thân bút. Và chính sự thay đổi về màu sắc này lại càng làm dòng sản phẩm này thành công. Có khoảng gần 20 màu sắc thân bút khác nhau đi cùng với nắp bút màu đen. Nếu như tính cả màu sắc của nắp bút thì có khoảng gần 50 thiết kế màu khác trong một kiểu dáng này.

Đây là một cây bút Pelikan 100 màu đen 1929, và so về ngoại hình với chiếc bút Đức piston cổ không tên màu đen mà em có.
11429456215_ac61381cfb_m.jpg
11429591184_f8ee43d471_m.jpg
Năm 1932, Gunther Wagner phát triển bên cạnh nhãn hiệu Pelikan một dòng bút khác có giá bán phổ thông và rẻ hơn được đặt tên Rappen. Dòng bút Rappen có hình dáng tương tự như Pelikan 100, nhưng màu đen tuyền, trên nắp bút khắc chữ Rappen và có hình dáng con ngựa, Rappen với ý nghĩa để chỉ con ngựa màu đen. Bút Rappen không phải là bút sử dụng hệ thống bơm mực piston, do đó có giá thành sản xuất rẻ hơn. Nhưng từ năm 1936, những cây bút Rappen được thay thế bằng dòng bút IBIS. Dòng bút IBIS được phát triển từ Rappen, được thay thế để sử dụng hệ thống bơm mực piston. Hiện tại thì ta thường thấy có nhiều cây bút Ibis 130 màu đen tuyền, phần nhiều là các đời IBIS được sản xuất từ 1949 đến 1954 với ngòi vàng khắc chữ IBIS 585 karat.

Bút Pelikan IBIS bên cạnh chiếc bút Đức cổ không tên.
11429614236_f33e78d882_n.jpg

(còn nữa)
 
Bác phải là thành viên Chính thức thì mới có quyền chỉnh sửa. Bác cứ viết đi rồi nhờ mod gộp bài lại là được mà ;)
 
À ra thế. Ý em là muốn sửa lại câu chữ, hoặc chính tả. Còn để tách ra cho dễ đọc bác ạ, vì dự định còn nhiều phần nữa. Chứ gộp lại thì dài lắm.
 
À ra thế. Ý em là muốn sửa lại câu chữ, hoặc chính tả. Còn để tách ra cho dễ đọc bác ạ, vì dự định còn nhiều phần nữa. Chứ gộp lại thì dài lắm.
Rất cảm ơn bạn đã đầu tư và chia sẻ cùng anh em HHVN các bài viết rất hay về hãng Pelikan, mình cũng là người hâm mộ dòng bút Đức, trong đó có Pelikan ..:D

Bạn cứ thoải mái viết nha, về việc chỉnh sửa câu chữ là nhiệm vụ của mình, mấy ngày nay cuối năm họp hành rồi báo cáo tổng kết liên miên nên mình chưa tập trung hiệu chỉnh được, vài ngày sắp tới mình sẽ hiệu chỉnh topic này hoàn chỉnh để anh em dễ dàng nghiên cứu và thưởng thức ..:).

Thân chào.
 
Cám ơn bác TrucDao. Em sẽ tiếp tục nhé.

Cảm giác cầm trên tay bút Pelikan Ibis 1949 có gì đó khó tả, dù đây không phải là lần đầu tiên cầm cây bút có tuổi đời hơn 60 năm, cũng như một số đồ chơi khác như máy ảnh, đài đóm, ... cũng có tuổi đời thậm chí còn lớn hơn thế. Ấn tượng đầu tiên là ở sự đơn giản và cổ điển trong thiết kế. Chiếc bút bị xước nhẹ ở một vài chỗ trên thân, cho thấy màu thời gian và đã qua sử dụng. Chúng tôi thường đùa với nhau rằng không biết những chủ nhân cũ của chiếc bút này là người như thế nào, không biết họ vẫn còn trên cõi đời này hay là đã về với thiên đường, và còn có chút gì vương vấn của họ gửi vào trong cây bút này hay không. Giống như khi nhìn vào khung ngắm của máy ảnh twin lens Rolleicord Art Decor sản xuất 1933 của Đức thì người chụp có thể thi thoảng gặp những khuôn mặt bất chợt thoảng qua của những người cũ trên khung ngắm mờ mịt của máy. Đó là đùa vui thế thôi, nhưng qua từng đấy năm và việc có được một cây bút nhuốm màu thời gian mang lại những niềm vui nho nhỏ trong chuỗi ngày dài đằng đẵng kế tiếp.

Bút Pelikan Ibis 1949 có hình dáng khác hẳn đời Pelikan 100 và 100N cùng thời. Vẫn là màu đen truyền thống nhưng có thể thấy sự thay đổi ở thiết kế phần nắp bút và chuôi bút, và ngay cả ngòi cũng được dập chữ khác biệt.

11460023466_8c4069109c.jpg
Cây bút của em có ngòi vàng, cỡ M medium, và khá flexible. Trên ngòi được khắc chữ IBIS chạm hoa, 585 – 14 karat.
11460080543_8c0852893c.jpg

Phần nắp bút được khắc chữ: Ibis Gunther Wagner chạy thành một vòng tròn vừa vặn. Chữ IBIS được viết hoa, kích thước to hơn dòng chữ Gunther Wagner viết thường. Ghim cài thì trơn và không có hoa văn, nhưng vẫn theo hình dáng ghim cài không thay đổi của Pelikan.
11459955534_4508275576.jpg

Ở phần cuối thân bút thì cỡ ngòi được dập luôn lên. Cuối chuôi bút là nút vặn piston hình oval.
11459910695_31731a0319.jpg
Từ thiết kế của Ibis mà sau đó Pelikan phát triển tiếp dòng bút sau này, đều có hình dáng và thiết kế tương đương, đó là dòng bút Pelikan 300, Pelikan 140 và Pelikan 120, và thậm chí là cả dòng bút 400N và 400NN. Em viết thử ngòi M của Pelikan Ibis. Chữ xấu như gà bới và không quen viết chậm, nên ko thấy được giá trị của ngòi flexible. Nhưng quả thực là cảm giác viết rất thích vì ngòi cực kỳ trơn, mực ra đều, kể cả khi ấn tay thì nét to có mực vẫn đều như nét nhỏ, mật độ mực đồng đều.
11460027196_bf48b18bbb.jpg

Tổng thế bút Pelikan Ibis:
11460087363_986224082b.jpg
(còn nữa)
 
phụ bạn 1 chút thông tin+ hình ảnh minh họa cho bài viết sống động
Poster
View attachment 445327
Pelikan 100 có khắc chữ vòng tròn trên nắp bút
View attachment 445329
Số đo "3 vòng" của những model Pelikan đời đầu
View attachment 445330
View attachment 445331
View attachment 445332View attachment 445333View attachment 445334

Ps: bạn gianker nên chia theo giai đoạn và dòng viết thì người đọc dễ theo dõi hơn. Nếu bạn cần thêm tư liệu tham khảo để viết bài thì mình sẽ inbox riêng cho bạn, "tất tần tật về Pelikan" luôn :)
 
Hi hi, bác Ongnon mê tín quá nhỉ ;)

hijack: thank bác Hijack đã post giúp. Hi hi, đôi khi cái hay là ở chỗ là do tự mình cảm nhận thực tế và tự viết ra thôi, còn tham khảo và dịch lại thì thông tin nhiều lắm. Trừ khi bác Hijack có quyển sách về tất tật các đời bút của Pelikan và cho em ngó qua hi hi. Giống như có bài viết đâu đó về Reform 1745 có thiết kế giống Pelikan M150 hoặc M200, nhưng sự thực thì M150 và M200 ra đời sau khoảng hơn chục năm so với Reform 1745, nên ko thể bảo là Reform 1745 có thiết kế giống được. Còn chính xác thì là Reform 1745 bắt chước theo Pelikan M120 bắt đầu ra đời từ 1952 thì mới có thể.
 
thì ra là hãng viết, mà nhìn mấy cây viết này lạ lạ, đúng là không phải hàng chợ trời.... chủ thớt chia sẻ nhiệt tình thiệt
 
Hi hi, bác Ongnon mê tín quá nhỉ ;)

hijack: thank bác Hijack đã post giúp. Hi hi, đôi khi cái hay là ở chỗ là do tự mình cảm nhận thực tế và tự viết ra thôi, còn tham khảo và dịch lại thì thông tin nhiều lắm. Trừ khi bác Hijack có quyển sách về tất tật các đời bút của Pelikan và cho em ngó qua hi hi. Giống như có bài viết đâu đó về Reform 1745 có thiết kế giống Pelikan M150 hoặc M200, nhưng sự thực thì M150 và M200 ra đời sau khoảng hơn chục năm so với Reform 1745, nên ko thể bảo là Reform 1745 có thiết kế giống được. Còn chính xác thì là Reform 1745 bắt chước theo Pelikan M120 bắt đầu ra đời từ 1952 thì mới có thể.
Em cũng thích kiểu dựa trên việc tự tìm hiểu kiến thức rồi đúc kết cùng kinh nghiệm và cảm nhận thực tế để viết ra của bác, đọc thú vị như nghe kể chuyện. Kiểu liệt kê thông tin thành bài em đọc hay mệt mệt :D. Nhưng chắc cũng nên làm 1 cái index ở bài đầu dẫn đến từng post có bài viết cho dễ theo dõi bác ạ.
Tài liệu tham khảo về các mẫu bút Pelikan thì em hay dùng trang http://www.ruettinger-web.de/e-index.html theo em thì trang này là đầy đủ thông tin có tính sưu tập nhất về hãng Pelikan, các dòng bút, mẫu mã, kiểu dáng, các biến thể đều khá đầy đủ. Còn thông tin về lịch sử công ty thì trên trang pelikan.com là chuẩn nhất, rất chi tiết, không sơ sài như phần lịch sử của một số hãng bút khác.
Về Reform 1745 thì chắc ý bác nói về bài trên forum mình, em cũng thấy thiết kế không liên quan gì đến Pelikan M150 hay M200, mặc dù tính về thời gian thì đây cũng là thiết kế kinh điển ra đời từ đầu những năm 1950 với Pelikan 400 (Pelikan M400 sau này chính là sự trở lại của thiết kế này với hình dáng và kích cỡ từ Pelikan 400, còn từ M100 đến M1000 cũng cùng thiết kế nhưng kích cỡ và 1 số chi tiết khác nhau). Em cũng không thấy Reform 1975 giống Pelikan 120, chỉ giống về tông màu đen, xanh lá, tông màu khá quen thuộc của Pelikan, còn xét về hình dáng thì có lẽ giống với các bút Pelikan dòng Mxx (2 chữ số) được sản xuất bắt đầu từ cuối những năm 1950, mà chính xác nhất là giống Pelikan MK10. Trong ảnh dưới đây là ở cuối cùng:
mk10-30.jpg

(ảnh cũng lấy từ trang web trên)
 
Pelikan 120 mình có, đâu có giống Reform 1745 nhỉ, Mk10 thì giống 1745 hơn.
Mọi thông tin về Pelikan, anh em nào muốn tham khảo thêm có thể vào đây:
http://www.ruettinger-web.de/e-index.html
Post xong bài mới thấy bạn o0saubeo0o đã post link rồi :D.

Tiên thể em lục kho ra làm mấy cái ảnh.

Đầu tiên là so sánh Pelikan MK10, Reform 1745 và Pelikan 120:


Rồi đến Reform 1745 màu đen toàn bộ, so với bản thường thấy:

Nhìn bản màu đen này thì đúng là không thấy thiết kế liên quan gì đến mấy cây Pelikan Mxxx.

Em khoe nốt 1 bộ full set Reform 1745 kèm hộp và bút bi Reform 620, bút dạ bi Reform 966 :D.
 
Back
Top