Các bác cho hỏi về tên của Thủ Đô nước ta?

  • Thread starter Thread starter XHuy
  • Ngày gửi Ngày gửi

XHuy

New member
GẮN KẾT
GÂY DỰNG
Tôi có câu này muốn hỏi các bác. Đây là 1 nghi vấn mà mãi chưa tìm được câu trả lời.

* Vừa rồi có bạn doanthai nêu 1 ý kiến là có thể cái tên Hà Nội là do lấy từ 1 địa danh ở TQ. Tớ thấy cũng có lý, biết đâu được.

* Lại có bạn cho rằng không phải. Hà Nội là tên 100% Việt Nam. Tớ cũng thấy có lý, biết đâu được.

Để tiện việc tham luận, xin giới thiệu sơ qua về cái tên Hà Nội: năm 1832 [hoặc 1831, các sách chép có lệch nhau] (Minh Mệnh thứ 12), vua ra sắc lệnh thành lập tỉnh Hà Nội gồm thành Thăng Long, huyện Từ Liêm của trấn Tây Sơn và ba phủ Ứng Hoà, Thường Tín, Lý Nhân của trấn Sơn Nam.

Và cũng xin trình bày trước quan điểm của tôi:

1. Có thể Hà Nội lấy từ 1 địa danh TQ lắm chứ. Tại sao không nhỉ? TQ đã có địa danh Hà Nội (thuộc tỉnh Hà Nam) từ đời Hán kia mà. Vả lại, 1 số địa phương của ta cũng có tên trùng với tên địa phương của TQ.

Ngay cả khi vua Gia Long xin nhà Thanh phong tước năm 1802, mới đầu ông cũng xin lấy quốc hiệu là Nam Việt, cũng là 1 địa danh xưa của TQ nhưng Càn Long từ chối mà đảo ngược lại thành Việt Nam (1804). Vậy thì việc đặt tên là Hà Nội cũng có thể là 1 địa danh của TQ chứ, biết đâu được? Chứ sao ông không lấy lại các tên cũ của Hà Nội (Thăng Long, Đông Đô,...) đã quen thuộc với nhân dân từ lâu đặt lại? Tự nhiên sinh ra cái tên... lạ hoắc :D

2. Có thể Hà Nội là tên 100% Việt Nam. Phần đông người Việt ta tin tưởng điều này, tuy nhiên tớ chưa thấy chứng cứ xác thực lắm.

Nhà sử học Lê Văn Lan, trong chương trình Đường Lên Đỉnh OLP có giải thích "Hà" là sông, "Nội" là trong và có tên đó là vì Hà Nội nằm trong những con sông: sông Hồng & sông Nhuệ.

Theo học giả An Chi (KTNN 315) Hà Nội thời Minh Mạng gồm 4 phủ Hòai Đức, Thường Tín, Ứng Hòa, Lý Nhân. Phủ Lý Nhân nằm trong 1 phần của lưu vực sông Đáy, còn sông Nhuệ thì nằm lọt trong lưu vực của sông Đáy và sông Hồng. Vậy làm sao nói Hà Nội nằm trong lưu vực sông Hồng & sông Nhuệ được?

Như vậy cũng chưa có chứng cớ xác thực về tên thuần Việt của Hà Nội. Tôi cũng tìm đọc nhiều, mà cũng chưa tìm thấy chứng cớ.

---------------------------> Bối rối quá!!!! Xin các bạn cho ý kiến.

Xin các bạn lưu ý:

- Các ý kiến nên có dẫn chứng cụ thể, sách vở rõ ràng, không nói theo chủ quan vì sẽ dễ dẫn đến những qui kết sai lầm, chụp mũ người khác.

- Chỉ trình bày quan điểm của mình, không áp đặt. Các bạn biết đó, hòai nghi là 1 đức tính của người làm khoa học, đặc biệt là về lịch sử. Có những điều các tài liệu chính thống viết thành sách đã nhiều năm, nhưng nay vẫn chưa chắc chắn lắm đâu. Ví dụ như cái tên nước Việt Nam chưa chắc đã là có từ thời Gia Long, mà có thể đã có từ rất lâu, và Trạng Trình có thể là người đầu tiên sử dụng. Tham khảo ở đây: http://viet.vietnamembassy.us/tintuc/story.php?d=20030314121732

- Dùng các ngôn từ, câu văn tranh biện lịch sự, thể hiện là người văn minh (mình nhắc hơi thừa, nhưng biết đâu cũng có 1 số phần tử quá khích :D)

- Tranh luận thôi nhé các bạn. Đã là tranh luận thì bất đồng ý kiến là chuyện bình thường, nhưng không được thóa mạ lẫn nhau.

Rất mong sự quan tâm của các bạn.
 
Vừa sưu tầm thêm được 1 tài liệu, có thể xem là tương đối đầy đủ về tên của Hà Nội qua các thời ký, gửi các bạn tham khảo:

------------------------------------------------------------------

Thăng Long-Hà Nội là kinh đô lâu đời nhất trong lịch sử Việt Nam. Từ khi hình thành đến nay, Thăng Long-Hà Nội có nhiều tên gọi khác nhau được ghi chép trong sử sách Nhà nước Việt Nam và chia thành hai loại: Chính thức và không chính thức. Tên chính thức của Hà Nội là những tên được chép trong sử sách, do các triều đại phong kiến, Nhà nước Việt Nam chính thức đặt ra, xếp theo thứ tự thời gian như sau:

Tống Bình: Thành Tống Bình là trị sở của bọn đô hộ phương Bắc đời Tùy (581-618), và đời Đường (618-907). Trước đây, trị sở của chúng ở vùng Long Biên (Bắc Ninh ngày nay). Tới đời Tùy chúng mới chuyển đến Tống Bình.

Long Đỗ: Truyền thuyết kể rằng vào năm 866, lúc Cao Biền nhà Đường mới đắp thành Đại La, thấy thần nhân hiện lên tự xưng là thần Long Đỗ. Do đó, trong sử sách thường gọi Thăng Long là đất Long Đỗ. Vào năm Quang Thái thứ 10 (năm 1397) đời vua Trần Thuận Tông, Hồ Quý Ly có ý định cướp ngôi nhà Trần nên muốn dời kinh đô về đất An Tôn, phủ Thanh Hóa. Khu mật chủ sự Nguyễn Nhữ Thuyết dâng thư can, đại ý nói: ''Ngày xưa, nhà Chu, nhà Ngụy dời kinh đô đều gặp điều chẳng lành. Nay đất Long Đỗ có núi Tản Viên, có sông Lô Nhị (tức sông Hồng ngày nay), núi cao sông sâu, đất bằng phẳng rộng rãi''. Điều đó cho thấy, Long Đỗ đã từng là tên gọi đất Hà Nội thời cổ.

Đại La hay ''Đại La thành'', nguyên là tên vòng thành ngoài cùng bao bọc Kinh Đô Thăng Long xưa. Theo kiến trúc cổ, Kinh Đô thường có ''Tam trùng thành quách''. Trong cùng là Tử Cấm thành (tức bức thành màu đỏ tía) nơi vua và hoàng tộc ở, giữa là Kinh thành và ngoài cùng là Đại La thành. Năm 866, Cao Biền bồi đắp Đại La thành rộng hơn và vững chãi hơn trước. Từ đó, thành này được gọi là thành Đại La.

Thăng Long (Rồng bay lên): Đây là cái tên có tính văn chương nhất, gợi cảm nhất trong số các tên của Hà Nội. Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết về sự hình thành tên gọi này như sau: ''Mùa thu, năm Canh Tuất (1010), vua từ thành Hoa Lư, dời đô ra Kinh phủ thành Đại La, tạm đỗ thuyền dưới thành, có rồng vàng hiện lên ở thuyền ngự, nhân đó đổi tên thành gọi là thành Thăng Long''.

Đông Đô: Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết: ''Mùa hạ tháng 4 năm Đinh Sửu (1397) lấy Phó tướng Hồ Hán Thương coi phủ đô hộ là Đông Đô''. Trong bộ Khâm định Việt sử thông giám cương mục chú thích: ''Đông Đô tức Thăng Long, lúc ấy gọi Thanh Hóa là Tây Đô, Thăng Long là Đông Đô''.

Đông Quan: Đây là tên gọi Thăng Long do quan quân nhà Minh đặt ra với hàm nghĩa kỳ thị Kinh đô của Việt Nam, chỉ được ví là ''cửa quan phía Đông'' của Nhà nước phong kiến Trung Hoa. Sử cũ cho biết, năm 1408, quân Minh đánh bại cha con Hồ Quý Ly, đóng đô ở thành Đông Đô, đổi tên thành Đông Quan.

Đông Kinh: Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết về sự ra đời của tên “Đông Kinh” như sau: ''Mùa hạ, tháng 4 năm Đinh Mùi (1427), Vua (tức Lê Lợi) từ điện tranh ở Bồ Đề, vào đóng ở thành Đông Kinh, đại xá đổi niên hiệu là Thuận Thiên, dựng quốc hiệu là Đại Việt, đóng đô ở Đông Kinh. Ngày 15, vua lên ngôi ở Đông Kinh, tức là thành Thăng Long. Vì Thanh Hóa có Tây Đô, cho nên gọi thành Thăng Long là Đông Kinh''.

Bắc Thành: “Đời Tây Sơn (Nguyễn Huệ-Quang Trung 1787-1802), vì kinh đô đóng ở Phú Xuân (Huế) nên gọi Thăng Long là Bắc thành.

Thăng Long (Thịnh vượng lên): Sách Lịch sử Thủ đô Hà Nội viết: ''Năm 1802, Gia Long quyết định đóng đô ở tại nơi cũ là Phú Xuân (Huế), không ra Thăng Long, cử Nguyễn Văn Thành làm Tổng trấn miền Bắc và đổi kinh thành Thăng Long làm trấn thành miền Bắc. Kinh thành đã chuyển làm trấn thành thì tên Thăng Long cũng cần phải đổi. Nhưng vì tên Thăng Long đã có từ lâu đời, quen dùng trong nhân dân toàn quốc, nên Gia Long thấy không tiện bỏ đi ngay mà vẫn giữ tên Thăng Long, nhưng đổi chữ ''Long'' là Rồng thành chữ ''Long'' là Thịnh vượng, lấy cớ rằng rồng là tượng trưng cho nhà vua, nay vua không ở đây thì không được dùng chữ ''Long'' là ''Rồng''.

Hà Nội: Sách Lịch sử Thủ đô Hà Nội viết: ''Năm 1831, vua Minh Mạng đem kinh thành Thăng Long cũ hợp với mấy phủ huyện xung quanh như huyện Từ Liêm, phủ Ứng Hòa, phủ Lý Nhân và phủ Thường Tín, lập thành tỉnh Hà Nội, lấy khu vực kinh thành Thăng Long cũ làm tỉnh lỵ của Hà Nội''.

Ngoài những tên chính thức đã được sử sách và các Triều đại công nhận, Hà Nội còn có một số tên không chính thức như: Tràng An, Phụng Thành, Long Biên, Hà Thành...đây là những tên được dùng để chỉ thành Thăng Long-Hà Nội trong văn thơ, ca dao, khẩu ngữ.
 
Bác XHuy vẫn có vẻ "say" về chủ đề HN nhỉ. Thiết nghĩ, mớ kiến thức ấy quá đủ dùng cho bác rồi, còn paste lên đây làm gì nữa? Chỉ xin lưu ý bác là lựa chọn tài liệu mà tham khảo. Ngày nay, có nhiều "trại trạng nguyên lắm", thậm chí "ngụy trạng nguyên" nữa cơ! Nếu không cẩn thận thì dễ bị các "học giả", các "nhà HN học" đưa vào mê hồn trận, tha hồ mà tẩu hỏa... :D

Tiện nói về cái bài của đ/c gì "chốt hạ" bên topic "kính gửi dungnd" nghe không nhịn được cười!
 
Thưa các bác,

Chính vì thông tin nhiễu lọan quá nên em mới nhân dịp đang tranh luận... mà xin phép hỏi đấy chứ ạ.

Tuy nhiên, có vẻ em thế là đi quá đà mất rồi, thật cũng không phải. Vậy xin các bác cứ coi như đây cũng là 1 nguồn tin, tham khảo cho biết thôi. Sẽ không tranh luận về chủ đề nhạy cảm này nữa. Tuy nhiên, em rất hoan nghênh PM của các bác.

Trân trọng,

XHuy
 
hì hì lĩnh vực này có vẻ không phải điểm mạnh của các bác trên HH nên không thấy sôi nổi cho lắm, cá nhân tôi cũng nghiêng về ý kiến cho rằng tên của thủ đô ta có bị ảnh hưởng của TQ, (mặc dù không thông tạo lắm về vấn đề này và cũng không có dẫn chứng gì)
 
Ở Hongkong có Saigon, các bạn có tin không ? Vừa rồi có chứng kiến 1 thằng Hongkong sang Việt Nam, thì bạn nó gọi điện thoại di động cho nó hỏi nó đang ở đâu nó nói đang ở Saigon, bạn đang ở Hongkong nói chổ nào để tới gặp nó có công việc, nó phải trả lời Saigon Vietnam chứ không phải Saigon ở Hongkong.
Còn ở Các nước khác chắc cũng có Saigon chứ.

Như vậy Hà nội có tên ở Trung Quốc hay bất cứ chỗ nào khác trên thế giới có gì đâu lạ. Nhưng Hà Nội VN thì có lẽ chỉ duy nhất 1 .
 
Ở Hồng kông người ta rất hay lấy tên thành phố các nước làm tên phố của mình. Nếu tôi nhớ không nhầm thì có phố tên là Hà Nội, Hải Phòng.
Không biết có đúng không nữa.Bác nào biết xin chỉ giáo thêm.
 
Back
Top